Ses ve Konuşma Bozukluğu
SES TERAPİSİ
Sesin perde, şiddet ya da rezonansında meydana gelen anormallikler ses bozukluğu olarak tanımlanır. Ses kısıklığı ya da ses kalitesindeki problemler, bir çok farklı ses hastalığından kaynaklanabilir. Problemin kaynağının öncelikle Kulak Burun Boğaz Hekimlerince belirlenip, ses hastalığının tanılanması gerekmektedir. Mevcut sorunun kaynağının tespit edilmesi için bireyin için uygun olan medikal tedavi, cerrahi müdahale ya da ses terapisi yöntemlerinden bir ya da bir kaçı belirlenerek tedavi süreci başlar.
Ses Terapisi, sesin davranışsal yöntemlerle değiştirilmesi anlamına gelir. Amaç, kişinin sesini verimli ve etkin kullanabileceği kişisel ve toplumsal ihtiyaçları karşılayacak bir düzeye getirmektir. Bazı ses hastalıklarının düzelmesinde ses terapisi tek başına yeterli olurken, bazı durumlarda ek medikal tedavi ya da cerrahi müdahale somnrası terapi eğitimi verilmesi gibi farklı şekillerde de uygulanabilmektedir.
Ses terapisinde hastaya, öncellikle ses sağlığını nasıl koruyacağı anlatılmakta, sonrasında belirlenen hedef sese ulaşılmasına yönelik egzersizler öğretilmekte ve günlük hayata aktarımı hedeflenmektedir.
DİL VE KONUŞMA TERAPİSİ
Dil ve konuşma terapisi, dil ve/veya konuşma bozukluğu gözlenen kişilere dil ve konuşma becerilerini desteklemek amacı ile yapılan çalışmalardır.
Kliniğimizde;
Gecikmiş Dil ve Konuşma
En basit tanımıyla çocuğun dil / konuşma becerilerinin yaşından beklenenden geride olmasıdır. Çocuk sesleri üretebilecek fiziksel beceriye sahipken yeterli dilbilgisine sahip olmayabilir ya da dilbilgisel anlamda gelişimi yaşına uygun olmasına rağmen konuşma seslerini üretemiyor olabilir. Bu durumlar tek başına ya da bir arada gözlenebilir. Terapi desteği ile amaç, mevcut dil ve konuşma becerilerinin arttırılmasıdır.
Dudak Damak Yarığına Bağlı Konuşma Bozukluğu
Damak yarıklığı; dudak, sert damak, yumuşak damak, diş, burun gibi yapıların birinin ya da birden fazlasının yapısal olarak bozuk olmasına ve bu organların artikülasyon için gerekli olan hareketleri uygun bir biçimde yapamamasına neden olmaktadır.
Terapilerde çocuğun konuşmasından önce dil gelişimi değerlendirilir. Yaşına uygun dil gelişimi olmayan çocuklar öncelikle ifade edici dil becerileri açısından desteklenir, daha sonra artikülasyon terapisine başlanır.
İşitme Kaybına Bağlı Dil ve Konuşma Bozukluğu
İşitme kayıpları, çocuğun dil ve konuşma gelişiminde gecikmelere ve yetersizliklere neden olacaktır. Öncelikli amaç işitme kaybının bir an önce tanılanması ve kalıcı bir işitme kaybı var ise uygun odyolojik değerlendirmeler yapılarak hastanın işitme cihazı / koklear impant vb desteklerle iyi bir işitmeye sahip olmasının sağlanmasıdır. İşitme cihazı / koklear İmplant kullanan bireyler cihazlanma ve tanılanma yaşı, gelişimsel özellikleri, destek eğitimine bağlı olarak farklılık gösteren dil ve konuşma becerilerine sahiptirler. Bireysel özellikleri de dikkate alınarak, dil ve konuşma becerileri terapi ile desteklenerek ifade edici dil becerile ve artikülasyon bozukluklarına yönelik destek verilmelidir.
Konuşmada Akıcılık Bozuklukları (Kekemelik)
Kekemelik en net tanımıyla konuşmanın doğal akışının yada ritminin kesintilerle yada blok gibi engellerle bozulmasıdır.
Kekemelik genellikle; ses/hece tekrarları, uzatmalar, sesli veya sessiz bloklar, yada bu davranışlardan kaçınma olarak ortaya çıkar. Günümüzde kısa sürede kesin çözüm vaatleri sıklıkla sunulmaktadır. Ancak bu yöntemler bilimsel temellerden uzak, geçici çözümler olmaktadır. Terapide amaç bireyin akıcılığının arttırılması ve mevcut sorunla baş etme yollarının öğretilmesidir.
Motor Konuşma Bozuklukları
Konuşma duyusal ve motor bir süreçtir. Konuşmanın solunum, fonasyon, rezonans, artikülasyon ve prosodi bileşenlerinden bir veya birkaçını etkileyen bir nöromotor sorunu ile ortaya çıkan konuşma bozuklukları motor konuşma bozuklukları olarak adlandırılmaktadır.
Dizartri ve apraksi olmak üzere iki tip motor konuşma bozukluğu bulunmaktadır. Terapide amaç konuşma anlaşılırlığının arttırılması ve mevcut dil becerilerinin geliştirilmesidir.
Sesletim ve Sesbilgisel Bozukluklar (Artikülasyon Bozukluğu – Harfleri Söyleyememe)
Artikülasyon bozukluğu, kişinin konuşma seslerini yanlış veya eksik üretmesidir. Artikülatör organlar (dil, dudak vb.) yanlış pozisyona girdiğinde artikülasyon bozukluğu ortaya çıkar. Örneğin kişi “elma” yerine “eyma”, “kalem” yerine “talem” diyebilir.
Kişi tutarlı hatalar yapar. Örneğin /k/ sesini kullanamıyor ise bu durum tüm /k/ sesi içeren kelime yada heceler için geçerlidir.
Sesbilgisel bozuklukta, konuşma sesleri belirli dilbilgisi kuralları çerçevesinde bir araya getirilerek kullanılır. Sesbilgisel (fonolojik) bozukluklarda kişiler hecelerin yerlerini değiştirebilir, bir konuşma sesinin yerine başkasını kullanabilir ya da ses ekleyip düşürebilir.
Afazi
Afazi, genellikle bir inme ya da kafa travması sonucunda aniden ortaya çıkan ve beynin dilden sorumlu alanlarının hasarlanmasından kaynaklanan bir dil bozukluğudur.
Hastanın konuşma, konuşulanı anlama, adlandırma, tekrarlama, okuma ve yazma gibi becerilerinde de hasar oluşmaktadır.