Fizik tedavi nedir sorusuna cevap vermeden önce kas iskelet sistemi ve sinir sistemini en doğru şekilde tanımak gereklidir.
Fizik tedavi nedir sorusunun temelinde; vücudumuzu ayakta tutan ve hareket yeteneği sağlayan kas iskelet sistemi yer alır. Sinir sistemi ise vücutta bir nevi haberleşmeyi sağlayan fiber optik kablolar gibidir. Yani hücreler arasında iletişimi sinir sistemi sağlar ve sinyaller farklı bölgelere iletilerek organ ve kasların aktiviteleri düzenlenir. Fizik tedavi vücudumuzda ki kas iskelet sistemi veya sinir sisteminde ki hasar veya bozuklukların teşhis ve tedavisini yapan bir bilimdir.
Fizik tedavi ve rehabilitasyon ile kanser, felç veya bazı ameliyatlar sonrası tedaviye destek amaçlı yöntemler izlenebilir. Fizik tedavi, devlet hastanelerin de veya özel fizik tedavi ve rehabilitasyon merkezlerinde yapılmaktadır. Ayrıca ihtiyaç duyulan hastalar için evde fizik tedavi hizmetleri de verilmektedir. Fizik tedavi ile farklı yöntemler kullanılarak kişiye özel tedavi fizyoterapistler tarafından uygulanır.
Fizik Tedavi Nedir: Fizik Tedavi Nasıl Yapılır?
Fizik tedavi nasıl olur diye bakacak olursak. Öncelikle kişiye yapılacak olan fizik tedavi şekli hastanın hastalığına, hastalığın derecesine, kullanılacak aletlere göre değişkenlik gösterir. Fizik tedavi manipülasyon yöntemi ile yani ellerle yapılabilir. Tens, ultrason, gibi cihazlarla fizik tedavi yapılabilir. Nasıl yapılacağı hastanın durumuna ve tedaviyi yapacak fizyoterapistin kararına bağlıdır. Bel fıtığı, boyun fıtığı, kireçlenme gibi bazı rahatsızlıklarda fizyoterapist evde kendi kendinize yapabileceğiniz bir tedavi programı verebilir. Bazı ciddi sorunlarda hasta fizik tedavi ve rehabilitasyon merkezine yatırılarak tedavisine devam edilebilir.
Fizik Tedavi Nedir: Fizik Tedavi Neye Bakar?
Fizik tedavi neye bakar? Fizik tedavi hangi hastalıklara bakar? Birçok kas iskelet sistemi hastalığı, sinir sistemi hastalığı ve bazı hastalıklar sonrası yardımcı tedavi amaçlı fizik tedavi yapılır. Fizik tedavi hastalıkları şunlardır:
- Kireçlenme, kemik erimesi,
- Romatoid artrit, ankilozan spondilit
- Fibromiyalji, miyofacial ağrı senromu,
- Boyun, sırt, bel ağrıları
- Boyun ve bel fıtıkları
- Kırık çıkık sonrası eklem bozuklukları ve dolaşım bozuklukları
- Menisküs yırtılması ve spor yaralanmaları
- Skolyoz ve omurga eğrilikleri
- Düz taban ve ayak problemleri
- Protez öncesi ve sonrası rehabilitasyon
- İnme, beyin hasarı
- Omurilik yaralanmaları
- Yüz felci ve sinir bozuklukları
- Kas hastalıkları
- Parkinson
- Kardiyak rehabilitasyon
- İdrar kaçırma problemine yönelik tedavi
- Hamilelik egzersizleri
- Estetik operasyonlar sonrası rehabilitasyon
- Diyaliz hastalarında rehabilitasyon
- Lenfödem
Fizik Tedavi Nedir: Fizik Muayene Nasıl Yapılır?
Fizik muayene öncesinde hastanın şikayeti, şikayetin ne zaman başladığı ne kadardır sürdüğü, mevcut hastalık ve geçirilen operasyonlar, kullandığı ilaçlar sorulur. Daha sonra gözle, elle hissederek, parmaklarla vurarak steteskopla dinleyerek vücut fonksiyonları değerlendirilir. Bu neredeyse tüm hastalara yapılan ilk muayene şeklidir. Doktor ihtiyaç duyması halinde hastadan kan tahlili, idrar tahlili, refleks ölçümü, kas kuvveti ve gerginliği ölçümü, koordinasyon tespiti yapar. Röntgen, MR, Bigisayarlı Tomografi gibi görüntüleme cihazları ile detaylı inceleme de bulunabilir.
Fizik Tedavi Nedir: Fizik Tedavi Klinikleri
Hem özel hem de devlet hastanelerinde fizik tedavi ve rehabilitasyon klinikleri uzman hekimler tarafından hizmet vermektedir. Bunun yanı sıra Özel fizik tedavi klinikleri de oldukça yaygındır. Bu klinikler bazen birkaç hastalığın tedavi yöntemi üzerine yoğunlaşarak hizmet vermektedir. Fizik tedavi kliniklerinin bazıları yatılı hizmet de sunmaktadır.
Fizik Tedavi Nedir: Fizik Tedavi Bölümü
Fizik tedavi bölümü doğuştan ya da sonradan vücudun belirli bölgelerinde meydana gelen hasarın tespit ve tedavisini uygun yöntemlerle yapar. Bu bölümlerde fakültelerin 4 yıllık fizik tedavi ve rehabilitasyon bölümü mezunu fizyoterapistler çalışır. Oldukça geniş yelpazede hastalık dallarına hitap eder. Fizik tedavi bölümü özellikle iskelet kas hastalıklarının teşhis ve tedavisinde ön plana çıkar.
Fizik Tedavi Nedir: Fizik Tedavi Hareketleri
Bazı hastalıklar için hem doktorun klinikte yaptırdığı hem de evde yapılabilen hareketler vardır. Bu hareketlerden bazıları şunlardır:
- Fizik tedavi el hareketleri: Basit hareketlerle ellerinizde ki ağrı ve şikayetleri azaltabilirsiniz. Harekete başlamadan önce ellerinizi ısıtınız sıcak suda veya birbirine sürterek yapabilirsiniz. Ellerinizi yumruk yaparak ellerinizi rahatlatabilirsiniz. Parmaklarınızı sırayla başparmağınıza değdirebilirsiniz. Yumuşak topla sıkma egzersizi yapabilirsiniz. Doktorunuzun tavsiyesiyle daha birçok el hareketi yapabilirisiniz.
- Menisküs yırtılması fizik tedavi hareketleri: Denge ve refleks geliştirici hareketler yapılmalıdır. Bükme açma egzersizleri ve diz güçlendirme egzersizleri yapılabilir. Doktorunuzun önerisi olmadan kendi başınıza egzersizlere karar vermeyiniz.
- Diz ağrısı için fizik tedavi hareketleri: Diz ağrılarını azaltmak için öncellikle dize binen fazla yükten dizi kurtarmak gerekir. Bu sebeple eğer fazla kilolara sahipseniz bir an önce onlardan kurtulun. Daha sonra bacak kaslarını güçlendirici egzersizler ile ağrıları azaltabilirsiniz.
- Parmak kırığı sonrası fizik tedavi hareketleri: Kırık sonrasında eklemleri germe ve kuvvetlendirme amaçlanarak doktorun tavsiye ettiği egzersizler yapılır.
- Diz protezi fizik tedavi hareketleri: Doktorların diz protezi ameliyatı sonrası genel olarak önerdiği egzersizler şunlardır;
- Ayağı bastırıp yukarı çekme hareketi,
- Ayak bileğini döndürme hareketi,
- Otururken dizleri destekleyerek bükme hareketi,
- Otururken dizleri desteksiz şekilde bükme hareketi,
- Kalça kasma hareketi,
- Bacak açma hareketi,
- Bacağı düz kaldırma hareketi,
- Dizleri tam kırma hareketi.
- El bileği ağrısı fizik tedavi hareketleri: Bir yere oturunuz ve elinizi diğer elinizle aşağı iterek 10 sn bekleyiniz. El bileği kuvvetlendirmek için ise bir masaya yan oturup elinize bir şişe alınız. El bileğiniz masanın dışında kalsın ağırlıkla birlikte bileğinizi hareket ettiriniz.
- Karpal tünel sendromu fizik tedavi hareketleri: El, parmak ve koldaki kasların güçlendirilmesi için hareketler doktor tavsiyesi ile yapılır.
- Kubital tünel sendromu fizik tedavi hareketleri:
- Yandan germe: Kolunuzu düz uzatın, avuç içiniz yukarıyı gösterecek şekilde bileğiniz aşağı doğru bükün boynunuzu, kolun tersi yönünde yana yatırın.10 kez hareketi tekrarlayın.
- Hafif germe: İki elinizi de öne uzatın, bileklerinizi aşağı doğru bükün. Daha sonra dirseklerinizi bükün avuç içiniz kendinizi göstersin bu şekilde 5sn bekleyin. Hareketi 10 kez tekrarlayın.
- Ters ok işareti: Başparmağınız ve işaret parmağınızı birleştirin, Daha sonra kolunuzu dirsekten bükerek ters gözlük yapacak şekle getirin. Hareketi 10 kez tekrarlayın.
- Etkili germe: Kollunuzu avuç içi yukarı bakacak şekilde dümdüz uzatın. Kolunuzu dirsekten bükerek parmak uçlarınızı başınıza değdirin 10 sn bekleyin. Hareketi 10 kez tekrar edin.
- Bacaklara fizik tedavi nasıl yapılır: Bacaklarda oluşan rahatsızlığa göre fizyoterapistin önerdiği egzersiz programı takip edilmelidir. Genel de bacaklar için kas gücünü artırma, eklemlerde esnekliği artırma ve ağrılarda azalma sağlamak için egzersizler önerilir. Ayak bileği esnetme, parmak ucu kaldırma, diz uzatma, bacak yanak açma, dizi göğse çekme gibi birçok hareket yapılır.
- Skolyoz fizik tedavi: Skolyoz hastalığı farlı seyirlerde ilerleyip her hareket her hastaya uygun değildir. Bu sebeple bir fizik tedavi ve rehabilitasyon uzmanına danışmadan egzersiz yapmayınız. Skolyozun derecesine göre farklı tedavi yöntemleri vardır, bazen tedavi için ameliyat gerekebilir. Hiroterapi yani havuz terapisi ile de tedavi yapılmaktadır.
Fizik Tedavi Nedir: Omurilik Kanal Daralması Fizik Tedavi Hareketleri
Fizik tedavi uzmanının belirleyeceği fizik tedavi hareketleri ile ağrıların azaltılması, kas gücünün arttırılması ve hareket serbestliği hedeflenir. Yapılacak olan hareketler kişinin durumuna göre bir program belirlenir.
Fizik Tedavi Nedir: Fizik Tedavi Fıtığı Geçirir Mi?
Eğer fıtıklar bulunduğu yerdeki omurilik ve sinirlere baskı yapmıyorsa fizik tedavi ile geçmesi mümkündür. Fakat ileri düzeyde ise hastanın ameliyat olması gerekebilir.
Fizik Tedavi Nedir: Felç Fizik Tedavi
Felç geçiren hastaların beyin bölgesinde oluşan hasara bağlı olarak vücut fonksiyonlarında bazı aksaklıklar görülebilir. Sıkıntının türüne göre hastaya fizik tedavi yöntemleri uygulanır.
Fizik Tedavi Görenlerin Yorumları Nasıldır?
Fizik tedavi sonrası ağrıların artması beklenmedik bir durumdur, fizik tedavi doğru uygulama yapılmışsa ağrıda artış olmaz. Genel olarak Fizik tedavi yaptıranların yaklaşık yüzde 80’i fizik tedaviyi ameliyata tercih etmektedir. Fizik tedavi görenlerin yorumları karşımıza genel de olumlu ve memnuniyet ifade edici şekilde çıkmaktadır.